10 kwietnia w Szkole Podstawowej nr 38 w Zespole Szkół Ogólnokształcących nr 2 przy ul. Partyzantów 25 odbyły się kolejne konsultacje społeczne dotyczące planowanych zmian w sposobie naliczania opłat za gospodarowanie odpadami w Gliwicach. Spotkanie zgromadziło 76 mieszkańców dzielnicy Łabędy, którzy mieli okazję zadawać pytania, wyrażać swoje opinie oraz przedstawiać własne propozycje rozwiązań.

Zróżnicowanie opłat i sprawiedliwość systemu – która metoda naliczania jest najsprawiedliwsza?

Na samym początku spotkania jeden z mieszkańców zapytał, czy możliwe byłoby rozróżnienie opłat dla osiedli domków jednorodzinnych i zabudowy wielorodzinnej. Eksperci z UM podkreślili, że właśnie po to prowadzone są konsultacje, aby zebrać opinie i oczekiwania mieszkańców, które mogą wpłynąć na ostateczny kształt systemu.

Z kolei jedna z mieszkanek poruszyła kwestię rodzin z małymi dziećmi, w których zużycie wody – a przez to wysokość opłaty – może być wyższe z powodów niezależnych od ilości produkowanych odpadów, np. częstszych kąpieli dziecka. Zwróciła też uwagę na potrzebę uwzględniania segregacji śmieci przy ustalaniu stawek oraz postulowała możliwość indywidualnego wyboru metody rozliczeń. Eksperci Urzędu Miejskiego wyjaśnili, że ustawa nie przewiduje takiej elastyczności, jednak propozycje różnicowania opłat w zależności od rodzaju zabudowy są obecnie przedmiotem dyskusji. Dodali również, że stawki bazują na założeniu prawidłowej segregacji, która dotąd była w Gliwicach prowadzona poprawnie.

Jeden z mieszkańców zaznaczył, że metoda „od osoby” jest najbardziej przejrzysta, ponieważ najlepiej odzwierciedla rzeczywistą produkcję odpadów. Jednocześnie po oddaniu swojego głosu, zapytał, skąd wynika różnica między całkowitymi kosztami systemu (ok. 66 mln zł), a kwotą z przetargu na odbiór odpadów, którą wygrała firma Remondis (52 mln zł). Eksperci urzędu wyjaśnili, że różnica ta obejmuje inne elementy systemu, m.in. funkcjonowanie Punktu Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych przy ul. Rybnickiej. Koszta te są zostały również wyszczególnione na początku prezentacji na spotkaniu.

Potencjalne problemy z metodami „od zużycia wody” i „od osoby”

Kolejne wypowiedzi dotyczyły metody „od zużycia wody” i obowiązku składania deklaracji. Zaznaczono, że to właśnie deklaracje – a nie bieżące odczyty – stanowią podstawę naliczania opłat. Należy jednak podkreślić, że osoby nieprzebywające w mieszkaniu mogą zawiesić opłatę. Wśród uczestników spotkania nie zabrakło jednak jednocześnie podkreślenia, że niezależnie od wybranej metody, każda ma swoje wady i ograniczenia, a ustawa przewiduje jedynie cztery możliwe opcje naliczania opłat dla mieszkańców – co ważne, są one inne niż dla przedsiębiorców, którzy rozliczani są na podstawie rzeczywistego zużycia śmieci.

Część uczestników zwróciła uwagę na problem zmiennej liczby osób zamieszkujących lokale, szczególnie w mieszkaniach o charakterze robotniczym. Wskazano, że taka sytuacja może powodować wzrost kosztów administracyjnych po stronie miasta i firm obsługujących system, a te z kolei przenoszone są na mieszkańców.

Pojawił się również postulat automatycznego pobierania danych o zużyciu wody z faktur, co mogłoby ułatwić rozliczenia. Eksperci z urzędu odpowiedzieli, że obecnie obowiązek składania deklaracji wynika wprost z przepisów. Mieszkańcy dopytywali także o możliwość podziału przetargu na mniejsze części, co mogłoby zwiększyć konkurencję i umożliwić start mniejszym firmom. Urząd wyjaśnił, że przetargi odbywają się według jednolitych kryteriów, a od 2020 roku startuje w nich wyłącznie Remondis.

Podsumowanie i dalsze kroki

Na zakończenie spotkania podkreślono, że zmiany w systemie opłat będą wynikać z całościowej analizy wszystkich proponowanych metod. Mieszkańcy zwracali uwagę, że przyszły system musi być sprawiedliwy, uwzględniać realne zużycie oraz różnorodność
typów zabudowy. Pojawiła się także propozycja stworzenia modelu hybrydowego, łączącego różne metody. Jeden z mieszkańców zaprezentował nawet własny algorytm rozliczeń – zostanie on uwzględniony w raporcie z konsultacji, który ma zostać opublikowany we wrześniu.

Prowadzący spotkanie zaznaczył, że celem konsultacji nie jest wybór jednej konkretnej metody w drodze głosowania, ale zebranie możliwie najszerszego spektrum opinii i doświadczeń mieszkańców. Dzięki nim możliwe będzie wypracowanie kompromisowego i zgodnego z ustawą rozwiązania, które zapewni systemowi stabilność, przejrzystość i akceptowalność społeczną.

(Bona Fides)