Metoda ta zakłada ustalenie opłaty dla całego gospodarstwa domowego, w założeniu niezależnie od liczby osób je zamieszkujących. Może być jednak różnicowana na podstawie liczby domowników, co ma oddać ilość produkowanych odpadów.

Brak jest rzetelnych danych do obliczenia kosztów systemu. Brakuje danych na temat liczby gospodarstw domowych w Gliwicach. Przyjęto ich liczbę z baz Głównego Urzędu Statystycznego, biorąc pod uwagę całe województwo śląskie i podzielono przez liczbę miast. Te dane są najbardziej zbliżone, aczkolwiek wielkość miast województwa śląskiego jest różna.

Zalety metody

• Alternatywna dla metody „od osoby”, zwłaszcza różnicowana ze względu na liczbę osób stanowiących dane gospodarstwo.
• Korzystna dla dużych rodzin, ponieważ stawka jest niższa niż wielokrotność za 1-osobowe gospodarstwo domowe.

Wady metody

• Trudność planowania budżetu – brakuje baz danych o liczbie gospodarstw domowych i liczbie mieszkańców w tych gospodarstwach. Z tego względu nie ma możliwości rzetelnego wyliczenia opłaty, a za tym idą jej częste zmiany, czyli podwyżki dla mieszkańców.
• Nierówność społeczna wynikająca z:
  1.    Wysokich opłat dla małych gospodarstw: osoby samotne lub pary mogą ponosić nieproporcjonalnie wysokie koszty.
  2.    Zaniżonych opłat dla dużych rodzin: gospodarstwa wieloosobowe mogą płacić mniej, mimo że generują więcej odpadów.
• Metoda, ze względu na częste zmiany deklaracji – korygowanie liczby osób w gospodarstwie domowym oraz konieczność dostosowania systemów informatycznych do nowego sposobu naliczania opłat, wiąże się z potrzebą zatrudnienia większej liczby urzędników, co spowoduje wyższe koszty administracyjne, a to podwyżkę opłaty dla mieszkańców. System ma być tak skalkulowany, aby się bilansował, więc wyższe koszty skutkują podwyżką opłat dla mieszkańców.
• Metoda ta rodzi więcej obowiązków dla mieszkańców i zarządców nieruchomości. Obligatoryjnie wymaga zmiany deklaracji przy zmianie liczby osób zamieszkujących gospodarstwo domowe.
• W przypadkach zaniżania liczby osób zamieszkujących nieruchomość, z doświadczenia miast ościennych wynika, że gdy koszty systemu gospodarowania odpadami komunalnymi są wyższe niż wpływy z opłat mieszkańców, wtedy pozostali mieszkańcy są obciążani wyższymi kosztami, gdyż system się nie bilansuje.
• Pojęcie „gospodarstwo domowe” mogłoby sugerować właścicielom nieruchomości, iż z opłaty wyłączone są nieruchomości zamieszkiwane przez jedną osobę.
• Konieczność złożenia w krótkim czasie przez wszystkich właścicieli nieruchomości oraz zarządców nieruchomości i spółdzielnie mieszkaniowe (ok. 16 tys. osób fizycznych i 2,5 tys. osób prawnych) nowych deklaracji o wysokości opłaty – na nowym formularzu według wzoru dostosowanego do metody, co spowoduje kolejki do pracowników obsługujących deklaracje.
• Jeżeli podmiot zobowiązany do zapłacenia opłaty nie złoży deklaracji w celu jej ustalenia przez Urząd Miejski, będzie on wzywany do złożenia wyjaśnień. Konieczne będzie występowanie m.in. do innych instytucji, podmiotów czy nawet sąsiadów o informacje (takie jak np. liczba osób zamieszkujących nieruchomość czy zużycie wody dla wyliczenia opłaty), dzięki którym będzie można ustalić stan faktyczny, aby wydać decyzję.
• W przypadku zmiany metody, początkowo będą obowiązywały równolegle dwa systemy naliczeń. Jeżeli ktoś w 2026 r. złoży z opóźnieniem pierwszą lub nową deklarację obowiązującą od 1 stycznia 2025 r. (data zamieszkania na nieruchomości), będzie musiał złożyć kilka różnych deklaracji (według innych wzorów): pierwszą z wyliczeniem opłaty według powierzchni za okres, kiedy obowiązywała ta metoda i drugą, w której opłatę nalicza się według innego nowego parametru obowiązującego od daty zmiany. Dla mieszkańców może to być skomplikowane i niezrozumiałe.

Czy ta metoda jest stosowana w praktyce?

Metoda „od gospodarstwa domowego” jest najrzadziej stosowana. Niektóre gminy, które zdecydowały się na jej wdrożenie, ostatecznie z niej zrezygnowały na rzecz bardziej precyzyjnych rozwiązań. Wielokrotnie kwestionowana legalność różnicowania stawek w gospodarstwie domowym przez organy nadzorcze.

Stawki opłat – ile to będzie kosztować?

Gospodarstwo domowe:
•    1-osobowe: 45 zł
•    2-osobowe 76 zł
•    3-osobowe 104 zł
•    4 osoby i więcej 146 zł