Metoda od zużycia wody

Metoda naliczania opłat za odbiór odpadów komunalnych na podstawie zużycia wody przewiduje, że im więcej wody zużywane jest w danej nieruchomości, tym więcej odpadów jest w niej produkowanych. Wynika to z założenia, że większe zużycie wody oznacza większą liczbę mieszkańców lub wyższy standard życia, a co za tym idzie – większą ilość odpadów.

Metoda ta jest szczególnie korzystna w gminach, gdzie trudno jest precyzyjnie ustalić liczbę mieszkańców faktycznie zamieszkujących nieruchomości. Chodzi o miejscowości wypoczynkowe, w których okresowo pojawia się dużo turystów, wytwarzających odpady w miejscu pobytu.

Zalety metody

Wiarygodność danych i sprawiedliwość społeczna – metoda odzwierciedla rzeczywiste zużycie zasobów, a nie tylko oświadczenia mieszkańców. Umożliwia ponadto weryfikację składanych przez mieszkańców deklaracji w oparciu o niepodważalne zużycie wody (PWiK).
Szczelność systemu – naliczona opłata obejmuje wszystkich faktycznych użytkowników nieruchomości, nawet tych, którzy nie są zameldowani.
Elastyczność rozliczeń – opłaty mogą być korygowane na podstawie rzeczywistego zużycia wody w określonych okresach rozliczeniowych.
Ekologiczne podejście – ponieważ opłata naliczana jest od zużycia wody, zachęca do oszczędności zasobów.

Wady metody

Metoda, ze względu na częste zmiany deklaracji – korygowanie zużycia wody przez właścicieli nieruchomości oraz konieczność dostosowania systemów informatycznych do nowego sposobu naliczania opłat, wiąże się z potrzebą zatrudnienia większej liczby urzędników, co spowoduje wyższe koszty administracyjne, a to podwyżkę opłaty dla mieszkańców. System ma być tak skalkulowany, aby się bilansował, więc wyższe koszty skutkują podwyżką opłat dla mieszkańców.
Zmienne dane – zużycie wody może być nieregularne, co komplikuje prognozowanie wpływów do budżetu.
Nierówne traktowanie nieruchomości – mogą wystąpić problemy z rozliczaniem domów korzystających z własnych ujęć wody lub mających wspólne liczniki.
Niesprawiedliwość metody w przypadku osób, które używają wody np. do podlewania ogrodów, napełniania basenu itp.
Metoda ta rodzi więcej obowiązków dla mieszkańców i zarządców nieruchomości. Obowiązkowo, okresowo wymaga korekty deklaracji przy zmianie ilości zużywanej wody (np. weryfikacja co kwartał).
Górne limity opłat – maksymalna stawka to 208,90 zł miesięcznie na gospodarstwo domowe, co ogranicza rzeczywiste naliczanie opłat. Wtedy pozostali mieszkańcy są obciążani wyższymi kosztami, gdyż system się nie bilansuje. W Gliwicach sporo jest lokali zamieszkiwanych przez pracowników tymczasowych (10 osób i więcej) – ci nie będą płacić opłaty za rzeczywiste zużycie wody, a koszty będą musieli za nich pokryć pozostali mieszkańcy.
Trudności techniczne – problemy z obsługą nieruchomości bez wodomierzy lub korzystających z własnych ujęć wody.
Konieczność złożenia w krótkim czasie przez wszystkich właścicieli nieruchomości oraz zarządców nieruchomości i spółdzielnie mieszkaniowe (ok. 16 tys. osób fizycznych i 2,5 tys. osób prawnych) nowych deklaracji o wysokości opłaty – na nowym formularzu według wzoru dostosowanego do metody, co spowoduje kolejki do pracowników obsługujących deklaracje.
Jeżeli podmiot zobowiązany do zapłacenia opłaty nie złoży deklaracji w celu jej ustalenia przez Urząd Miejski, będzie on wzywany do złożenia wyjaśnień. Konieczne będzie występowanie m.in. do innych instytucji, podmiotów czy nawet sąsiadów o informacje (takie jak np. liczba osób zamieszkujących nieruchomość czy zużycie wody dla wyliczenia opłaty), dzięki którym będzie można ustalić stan faktyczny, aby wydać decyzję.
W przypadku zmiany metody, początkowo będą obowiązywały równolegle dwa systemy naliczeń. Jeżeli ktoś w 2026 r. złoży z opóźnieniem pierwszą lub nową deklarację obowiązującą od 1 stycznia 2025 r. (data zamieszkania na nieruchomości), będzie musiał złożyć kilka różnych deklaracji (według innych wzorów): pierwszą z wyliczeniem opłaty według powierzchni za okres, kiedy obowiązywała ta metoda i drugą, w której opłatę nalicza się według innego nowego parametru obowiązującego od daty zmiany. Dla mieszkańców może to być skomplikowane i niezrozumiałe.